THÍM BA

 Dân làng gọi thím, theo tập quán nhà quê.

Thực ra, về làm dâu năm mới mười sáu. Dù ít tuổi, nhưng vì lấy người con thứ ba trong nhà, nên mấy đứa con anh cả, anh hai phải gọi bằng thím. Dân làng thâý thế, gọi lâu thành quen.

 Thím đẹp người, không ít người khen đẹp cả nết.

Thím sống vui vẻ, hoà đồng.

 Thời chiến tranh, trai làng đi hết. Quê nhà, chỉ còn phần lớn ông bà già, con nít. Nếu còn chút đàn ông trẻ nào, cũng thuộc dạng đun què mẻ sứt. Thứ mà nhu cầu tiền phương thải loại.

 Là đàn bà, nhưng thím sống như một điểm sáng ở vùng quê.

 Thượng vàng, hạ cám, công lớn việc nhỏ: Từ ruộng đồng, nội trợ, đến dân quân du kích, tải đạn đắp ụ pháo phòng không,thím đều có mặt.

 Nhớ những đêm hè, tham gia việc xã hội, thường khuya thím mới về. Xóm vắng, cùng với tiếng chân người, chó sủa, đám trẻ hay nghe giọng lanh lảnh của thím hát mấy câu, lặp đi lặp lại:

 "Từ ngày anh đi.

  Việc đồng em giỏi giang.

  Ruộng cấy chăng dây.

  Cây lúa thẳng hàng..." 

 Nói lấy chồng, nhưng thời gian vợ chồng thím bên nhau rất ít. chồng thím nhập ngũ theo lệnh tổng động viên. Sau ít tháng huấn luyện ,chồng thím được về nhà một tuần rồi đi Nam, tin tức cũng bặt luôn từ đó.

 Thím nuôi con một mình. Một tay hai con nhỏ.thím sinh đôi hai con trai.

 Với người ta:" gái một con trông mòn con mắt". Còn thím, không 

phải một mà là hai. Công việc bù đầu, nhưng gái tân còn thua xa. Ông trời cho thím nước da, cũng như thân hình cân đối.

Trưa hè, thím thường tắm trên chiếc cầu ao của nhà ở bìa đồng. Những khi ấy, mấy cha "hào lý" địa phương, hay mượn cớ lượn lờ. Mắt không quên dán vào tấm thân nõn nà, bầu ngực căng tròn của thím.

 Mấy bà có tuổi, thấy vậy thường bĩu môi: Bọn mày phúc gì mà gần được nó. Có chăng  mấy vị chỉ huy trận địa pháo, đến mấy anh lính xe xích...

 Thực hư không rõ. Dư luận thì cứ lăn.. nhất là từ khi có giấy báo tử chính thức chồng thím hy sinh.

Gia đình nhà chồng không úp mở, công khai ngăn cấm, tất cả các mối quan hệ khác giới của thím. Nhiều cuộc cãi vã trong nhà nổ ra. 

Có lần hàng xóm nghe mồn một, lời lẽ của thím, đối đáp với nhà chồng: 

 - Chồng chết, là người tự do, con có quyền kết hôn với người khác. Nhưng con sẽ không làm điều đó, vì con không muốn các cháu phải khổ. Mọi người nên biết và tôn trọng các mối quan hệ riêng tư của con..

 - Không được, hoàn toàn không được. Gia phong nhà này không chấp nhận chuyện đó.

 Nhớ ngày ấy, đến tối xóm tổ chức họp, giải quyết đơn nhà chồng, tố cáo quan hệ ngoài luồng của nàng dâu, thì trưa người ta phát hiện thím treo cổ chết ở chuồng bò.

 Chuyện xảy ra, hơn nửa thế kỷ.

 Hàng năm, vào dịp thanh minh, hay tết nguyên đán, có điều kiện tôi thường qua nơi yên nghỉ của thím, thắp nén tâm nhang, cầu cho hương hồn người dưới mồ siêu thoát, cũng như nhớ về người đàn bà một thời, "hồng nhan bạc phận".Một thời khắt khe của chế độ…